Theresienstadt
Blijf op de hoogte en volg Annie & Henk
02 Mei 2016 | Tsjechische Republiek, Terezín
Maandag 2 mei,
We verlaten zonnig Dresden en gaan op weg naar de Tsjechië. Het is rustig op de weg en al na een half uur passeren we de grens. Ons doel vandaag is het voormalige concentratiekamp Theresienstadt, Terezín in het Tsjechisch. Het ligt maar 90 kilometer van Dresden en voor het middaguur zijn we er dan ook al. De Habsburgers bouwden in 1780 Theresienstadt als garnizoensstad met daarbij ook een gevangenis. De nazi’s verdreven alle inwoners en maakten van de stad een getto. Duizenden joden uit heel Europa werden naar Terezín gebracht. Velen kwamen om van honger of door ziekte, en nog veel meer werden doorgevoerd naar de concentratiekampen om daar op een verschrikkelijke manier aan hun einde te komen. Theresienstadt was dus eigenlijk geen concentratiekamp, maar een getto. Het stadje heeft een strak geometrisch stratenplan en wordt omsloten door een dubbele reeks verdedigingswerken van 4 kilometer lang, met elkaar verbonden via tunnels die nog steeds intact zijn. Dit wordt de Grote Vesting genoemd. De voormalige ommuurde gevangenis heet hier de Kleine Vesting. De kleine vesting was al jaren een staatsgevangenis voor politieke gevangenen, zoals de moordenaar van aartshertog Franz Ferdinand (begin WO I). Hij zat hier tot zijn dood in 1919 gevangen. In juni 1940 werd de Kleine Vesting overgenomen door de Duitse SS. Hier werden regelmatig leden van het verzet opgesloten en vaak ook geëxecuteerd.
Wij bezoeken als eerste het gettomuseum. Het vertelt de tragische geschiedenis van de bewoners van het getto met foto’s en met vele tekeningen van de bewoners. In het museum staat een monument voor de duizenden kinderen die hier gestorven zijn. Alle namen staan op vier muren van een kamer en de gang er naartoe hangt vol met tekeningen die zij gemaakt hebben en die door merg en been gaan. Je kunt je niet voorstellen hoe het hier voor de kinderen geweest moet zijn! Van de 15.000 kinderen die in de loop van de oorlog het kamp zijn binnengekomen hebben uiteindelijk slechts 232 kinderen de oorlog overleefd. Wat een trieste balans!
Een van de barakken van het kamp is de Magdeburg. Allerlei voorwerpen geven een indruk van het culturele leven in het kamp. Ze laten zien hoe musici, kunstenaars en schrijvers onder barre omstandigheden toch probeerden door te gaan met hun werk.
Ook zijn er aangrijpende tekeningen te zien van het leven in het overvolle getto. Sommige kunstenaars die betaald werden voor deze tekeningen werden in de Kleine Vesting ontboden en geëxecuteerd omdat ze zich schuldig hadden gemaakt aan de ‘propaganda van de verschrikkingen’.
Na het bezoek aan het getto museum wandelen we naar de Kleine Vesting, net buiten het stadje aan de andere kant van de rivier de Ohře. Binnen de vesting bekijken we benauwde cellenblokken, wasgelegenheden, en cellen die gebruikt werden voor eenzame opsluiting. Ook lopen we nog zo’n 500 meter door het ondergrondse gangenstelsel. Buiten de vesting ligt de uitgestrekte Christelijke en Joodse begraafplaats. De meeste grafstenen hebben geen namen.
In Theresienstadt is ook een crematorium, dat gebruikt werd om de lijken op te ruimen van 2500 mensen die in de Kleine Vesting geëxecuteerd werden, en van nog minstens 30.000 mensen die in het getto stierven. Naast het crematorium is nog een Joodse begraafplaats op de plek waar eerder massagraven lagen. Toen die vol waren moesten de doden voortaan verbrand worden.
Vanaf november 1941 tot april 1945 werden er vanuit heel Europa 139.667 mensen naar Theresienstadt gedeporteerd. En ondanks dat Theresienstadt dus geen vernietigingskamp was kwamen hier 33.818 mensen om van honger en ontbering, en 86.934 mensen werden na verloop van tijd op transport naar vernietigingskampen zoals Auschwitz getransporteerd.
Aan het eind van de middag rijden we diep onder de indruk van alles wat we gezien hebben richting Praag. Een bezoek aan een plek als Theresienstadt doet je eens en temeer beseffen hoe fijn het is om in vrijheid te leven, en hoe we deze vrijheid moeten koesteren. Wij zullen in ieder geval, ook al zijn we in het buitenland, 4 mei niet vergeten om 2 minuten stil te zijn!
We verlaten zonnig Dresden en gaan op weg naar de Tsjechië. Het is rustig op de weg en al na een half uur passeren we de grens. Ons doel vandaag is het voormalige concentratiekamp Theresienstadt, Terezín in het Tsjechisch. Het ligt maar 90 kilometer van Dresden en voor het middaguur zijn we er dan ook al. De Habsburgers bouwden in 1780 Theresienstadt als garnizoensstad met daarbij ook een gevangenis. De nazi’s verdreven alle inwoners en maakten van de stad een getto. Duizenden joden uit heel Europa werden naar Terezín gebracht. Velen kwamen om van honger of door ziekte, en nog veel meer werden doorgevoerd naar de concentratiekampen om daar op een verschrikkelijke manier aan hun einde te komen. Theresienstadt was dus eigenlijk geen concentratiekamp, maar een getto. Het stadje heeft een strak geometrisch stratenplan en wordt omsloten door een dubbele reeks verdedigingswerken van 4 kilometer lang, met elkaar verbonden via tunnels die nog steeds intact zijn. Dit wordt de Grote Vesting genoemd. De voormalige ommuurde gevangenis heet hier de Kleine Vesting. De kleine vesting was al jaren een staatsgevangenis voor politieke gevangenen, zoals de moordenaar van aartshertog Franz Ferdinand (begin WO I). Hij zat hier tot zijn dood in 1919 gevangen. In juni 1940 werd de Kleine Vesting overgenomen door de Duitse SS. Hier werden regelmatig leden van het verzet opgesloten en vaak ook geëxecuteerd.
Wij bezoeken als eerste het gettomuseum. Het vertelt de tragische geschiedenis van de bewoners van het getto met foto’s en met vele tekeningen van de bewoners. In het museum staat een monument voor de duizenden kinderen die hier gestorven zijn. Alle namen staan op vier muren van een kamer en de gang er naartoe hangt vol met tekeningen die zij gemaakt hebben en die door merg en been gaan. Je kunt je niet voorstellen hoe het hier voor de kinderen geweest moet zijn! Van de 15.000 kinderen die in de loop van de oorlog het kamp zijn binnengekomen hebben uiteindelijk slechts 232 kinderen de oorlog overleefd. Wat een trieste balans!
Een van de barakken van het kamp is de Magdeburg. Allerlei voorwerpen geven een indruk van het culturele leven in het kamp. Ze laten zien hoe musici, kunstenaars en schrijvers onder barre omstandigheden toch probeerden door te gaan met hun werk.
Ook zijn er aangrijpende tekeningen te zien van het leven in het overvolle getto. Sommige kunstenaars die betaald werden voor deze tekeningen werden in de Kleine Vesting ontboden en geëxecuteerd omdat ze zich schuldig hadden gemaakt aan de ‘propaganda van de verschrikkingen’.
Na het bezoek aan het getto museum wandelen we naar de Kleine Vesting, net buiten het stadje aan de andere kant van de rivier de Ohře. Binnen de vesting bekijken we benauwde cellenblokken, wasgelegenheden, en cellen die gebruikt werden voor eenzame opsluiting. Ook lopen we nog zo’n 500 meter door het ondergrondse gangenstelsel. Buiten de vesting ligt de uitgestrekte Christelijke en Joodse begraafplaats. De meeste grafstenen hebben geen namen.
In Theresienstadt is ook een crematorium, dat gebruikt werd om de lijken op te ruimen van 2500 mensen die in de Kleine Vesting geëxecuteerd werden, en van nog minstens 30.000 mensen die in het getto stierven. Naast het crematorium is nog een Joodse begraafplaats op de plek waar eerder massagraven lagen. Toen die vol waren moesten de doden voortaan verbrand worden.
Vanaf november 1941 tot april 1945 werden er vanuit heel Europa 139.667 mensen naar Theresienstadt gedeporteerd. En ondanks dat Theresienstadt dus geen vernietigingskamp was kwamen hier 33.818 mensen om van honger en ontbering, en 86.934 mensen werden na verloop van tijd op transport naar vernietigingskampen zoals Auschwitz getransporteerd.
Aan het eind van de middag rijden we diep onder de indruk van alles wat we gezien hebben richting Praag. Een bezoek aan een plek als Theresienstadt doet je eens en temeer beseffen hoe fijn het is om in vrijheid te leven, en hoe we deze vrijheid moeten koesteren. Wij zullen in ieder geval, ook al zijn we in het buitenland, 4 mei niet vergeten om 2 minuten stil te zijn!
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
